przemek
Administrator
Dołączył: 06 Sty 2007
Posty: 368
Przeczytał: 0 tematów
Ostrzeżeń: 0/5 Skąd: Bykowina
|
Wysłany: Pon 21:33, 19 Lip 2010 Temat postu: Część XI: Kim byli patroni naszych ulic? |
|
|
[link widoczny dla zalogowanych]
CZĘŚĆ XI: Kim byli patroni naszych ulic?
Źródło: "Miesięcznik Barbara", nr XI: lipiec-sierpień 2010
Grzegorzek, Poloczek, Pośpiech, Wilk, Zgrzebniok... Kim byli i czym sobie zasłużyli, że poświęcono im ulice w Nowej Bykowinie?
Wszyscy patroni ulic Osiedla Górnośląskiego (Nowej Bykowiny) mają związek z nazwą samego osiedla - łączyła ich działalność na rzecz Górnego Śląska. Robili to na różne sposoby. Jedni rozwijali śląską naukę i kulturę, inni byli aktywnymi politykami, ale największa ich grupa walczyła zbrojnie o swoją wizję Górnego Śląska – przyłączenie regionu do Polski. Mając na uwadze mizerny stan wiedzy o dziejach Górnego Śląska, a tym bardziej o lokalnych działaczach społecznych i politycznych, warto przypomnieć sylwetki osób, którym poświęcono bykowińskie ulice.
W kolejności alfabetycznej panteon osobistości, które otrzymały w Nowej Bykowinie swoje ulice, rozpoczyna Józef Grzegorzek (1895-1961). Był on pochodzącym z Marklowic koło Wodzisławia Śląskiego powstańcem śląskim, współorganizatorem Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. W czasie II wojny światowej był więźniem obozu koncentracyjnego w Dachau. Ulica jego imienia znajduje się w zachodniej części Nowej Bykowiny w rejonie końcowego przystanku autobusowego.
Postacią wyjątkową wśród bykowińskich patronów ulic jest najwybitniejszy śląski polityk II Rzeczpospolitej Wojciech Korfanty (1873-1939). Korfanty był dyktatorem III powstania śląskiego, oponentem politycznym obozu sanacyjnego (Piłsudczyków), przez których był więziony w twierdzy brzeskiej, a w 1934 roku zmuszony został do emigracji z kraju. Wrócił krótko przed II wojną światową, przeczuwając nadchodzącą wojnę, jednak ponownie został aresztowany i osadzony na warszawskim Pawiaku. Po trzech miesiącach został zwolniony z powodu ciężkiej choroby (otrucia?) po czym 17 sierpnia 1939 roku zmarł. Kilka dni później zaczęła się II wojna światowa. Imię Korfantego nosi droga biegnąca od Starej Bykowiny w kierunku Kochłowic a także Gimnazjum nr 6 w Bykowinie.
Paweł Poloczek (1888-1945) był działaczem społecznym i powstańcem śląskim. W latach 1940-1945 władze hitlerowskie więziły go w kilku obozach koncentracyjnych. Zmarł z wycieńczenia niedługo po powrocie z obozu. Poloczkowi poświęcono osiedlową drogę na południe od Gimnazjum nr 6.
W okolicy pawilonu tesco znajduje się krótka ulica, której patronem jest Wincenty Pośpiech (1886-1941). Pośpiech także był powstańcem śląskim oraz bielszowickim działaczem społecznym. Zginął w obozie koncentracyjnym, do którego trafił we wrześniu 1939 roku. Z kolei Józef Pukowiec (1904-1942), który patronuje nieutwardzonej drodze w kierunku średniowiecznego gródka w Kochłowicach, był nauczycielem i harcerzem. W czasie II wojny światowej trafił do hitlerowskiego więzienia w Katowicach, gdzie został zgilotynowany.
Kolejny z patronów bykowińskich ulic, ksiądz Emil Szramek (1887-1942), był proboszczem parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Katowicach. Poza działalnością duszpasterską zajmował się pracą naukową, społeczną i narodową. Był współtwórcą Biblioteki Śląskiej w Katowicach oraz przewodniczącym Rady Muzealnej Muzeum Śląskiego w Katowicach. Podczas II wojny światowej nie opuścił swojej parafii. 8 kwietnia 1940 roku został aresztowany. Przebywał w kilku obozach koncentracyjnych, gdzie podtrzymywał na duchu innych osadzonych księży. Został zamordowany w obozie w Dachau. W 1999 roku został beatyfikowany przez Jana Pawła II jako jeden ze 108 polskich męczenników II wojny światowej. Przy ulicy Emila Szramka znajduje się Miejskie Przedszkole nr 47.
W sąsiedztwie Bykowiny działał kolejny z patronów naszych ulic, Franciszek Wilk (1887-1974). W 1911 w założył on Kochłowicach gniazdo Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W okresie plebiscytowym organizował tu struktury Polskiej Organizacji Wojskowej. Uczestniczył w powstaniach śląskich. W okresie okupacji hitlerowskiej był więziony w kilku obozach koncentracyjnych. Pamiątki związane z jego osobą oraz z okresem plebiscytowym można dziś oglądać w Muzeum Szkolnym im. Pelagii Kwapulińskiej w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 3 w Kochłowicach.
Ostatnim bohaterem ulic w Nowej Bykowinie jest Alfons Zgrzebniok (1891-1937). Także on należał do grona polskich działaczy niepodległościowych w trudnym okresie plebiscytowym. Był komendantem konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. W 1919 roku został aresztowany przez Grenzschutz (niemiecką formację paramilitarną). Po ucieczce był jednym z dowódców trzech powstań śląskich. W 1923 roku założył Związek Powstańców Śląskich.
Kiedy powstawało Osiedle Górnośląskie większość jego mieszkańców była w jakiś sposób związana z górnictwem. Aby uczcić trud górniczej pracy kilku ulicom nadano nazwy odnoszące się do tej gałęzi przemysłu. Są to ulice Brygadzistów, Gwarecka, Kombajnistów, Sztygarska, a także Kopalniana, Sztolniowa i Szybowa. W powyższych rozważaniach celowo pominięto tzw. Niebieskie Dachy oraz Starą Bykowinę, do których będzie jeszcze okazja wrócić.
Tekst
Przemysław NOPARLIK
Dla zainteresowanych:
- Bernard Kopiec, Ruda Śląska. Zarys dziejów, część III: Kochłowice, Bykowina, Halemba, Kłodnica, Stara Kuźnica, Wirek, Ruda Śląska 2009.
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez przemek dnia Pon 21:34, 19 Lip 2010, w całości zmieniany 1 raz
|
|