Część IX: Dzieje szkolnictwa w Bykowinie (od 1939 roku)

przemek

[link widoczny dla zalogowanych]

CZĘŚĆ IX: Dzieje szkolnictwa w Bykowinie (od 1939 r.)

Źródło: "Miesięcznik Barbara", nr IX: maj 2010

Współcześnie w Bykowinie działają trzy szkoły podstawowe oraz gimnazjum. Najstarszą placówką jest SP 23, o początkach której pisaliśmy w zeszłym miesiącu. Tym razem przyjrzymy się dziejom miejscowego szkolnictwa w czasach okupacji hitlerowskiej oraz po zakończeniu wojny.

1 września 1939 r. rozpoczęła się II wojna światowa. Do Bykowiny wojska niemieckie wkroczyły 3 września w godzinach popołudniowych. Do 28 stycznia 1945 r. Bykowina znajdowała się pod niemiecką okupacją. Nazwę miejscowości zmieniono w tym czasie na Friedrichsdorf. Okupacja miała oczywisty wpływ także na życie szkoły. Władze hitlerowskie zamknęły polską placówkę oświatową a w jej miejsce powołały szkołę niemiecką. Została ona otwarta 1 lutego 1940 r.

Nowe warunki wymagały zmiany kadry pedagogicznej. Kierownikiem szkoły został pochodzący z Głuchołazów Alfons Förster. Wraz z nim przyszli także nowi nauczyciele. Dotychczasowy kierownik, Emanuel Pitlok, czasowo przebywał w rodzinnej Pszczynie, jednak w maju 1940 r. został aresztowany. Przebywał w obozach koncentracyjnych w Dachau i Mathausen-Guzen.

W roku szkolnym 1943/44 szkoła liczyła 443 uczniów, skupionych w dwóch oddziałach. W pierwszym dzieci uczyły się zgodnie z planem obowiązującym w III Rzeszy. Program ten objął pierwszoklasistów oraz uczniów z zaawansowaną znajomością języka niemieckiego. Pozostałe klasy pomyślano jako szkołę dokształcającą o programie skróconym. W czasie wojny w szkole odbywały się obowiązkowe kursy języka niemieckiego dla mieszkańców, którzy wpisali się do III grupy Volkslisty. Kursanci spotykali się dwa razy w tygodni w godzinach od 19 do 20:30 przez dziesięć miesięcy.

Po wycofaniu się Niemców na krótko kierownikiem szkoły został Rudolf Zawada. 21 kwietnia 1945 r. wrócił Emanuel Pitlok. W roku szkolnym 1949/1950 po raz pierwszy nie rozpoczęto nauki mszą świętą. Do stycznia 1957 r. w całym kraju władza komunistyczna usunęła naukę religii ze szkół.

Zmiany w organizacji placówki nastąpiły w połowie lat 60-tych. W roku szkolnym 1964/1965 wzniesiono salę gimnastyczną, natomiast w wakacje 1965 r. gmach nowej szkoły wzrósł o jedną kondygnację. Prace te były zasługą Stefanii Pitlok, która kierowała szkołą do 1970 r. Następnie obowiązki te sprawowali kolejno: Antoni Adamski (1970-1978), Norbert Klepek (1978-1990), Stefania Man (1990-2006). Do niedawna patronem szkoły był kpt. Władysław Wysocki. Od 3 czerwca 2005 r. jest nim Jan Brzechwa. W ciągu ostatniej dekady liczba uczniów znacznie spadła. W rekordowym roku szkolnym 1989/90 uczyło się w niej 1096 dzieci, podczas gdy w roku 2005/06 było to jedynie 353 uczniów. Zdecydowały o tym niż demograficzny oraz reforma oświaty, która skróciła okres szkoły podstawowej o dwa lata.

Dla powstałego w latach 80-tych Osiedla Górnośląskiego (tzw. Nowa Bykowina) utworzono w 1983 r. odrębną szkołę podstawową. Nowy kompleks szkolny stanął przy ulicy Gwareckiej 2. Pierwszym jej dyrektorem został Jan Myczkowski. 14 maja 1986 r. jej patronem został Jan Wypler, pochodzący z Kochłowic wybitny znawca literatury chińskiej. W rekordowym roku szkolnym 1991/92 w placówce tej naukę pobierało 3034 uczniów, zatrudnionych było 102 nauczycieli i 58 pracowników administracyjno-technicznych. Poza czterosegmentowym budynkiem głównym szkoła miała filie w przedszkolu, salkach katechetycznych i w dobudowanym obok pawilonie.

Duża ilość uczniów wymusiła w roku 1993/94 budowę nowego budynku szkoły przy ul. Kukułczej. Początkowo była to jedynie filia SP 2. Od września 1999 r. w Bykowinie działa także Gimnazjum nr 6, utworzone z trzech segmentów budynku SP 2. Jego pierwszym dyrektorem była Irena Mateoszek. Od maja 2000 r. w placówce tej znajduje się Izba Regionalna. 10 czerwca 2005 r. szkoła otrzymała imię Wojciecha Korfantego.

Tekst
Przemysław NOPARLIK

Źródła archiwalne:
- Archiwum Szkoły Podstawowej nr 23 w Bykowinie, Kroniki szkolne, [rękopisy].

Opracowania:
- Dopierała Pistelok Czesława, Gąszczyk Barbara, Jubileusz Szkoły Podstawowej nr 23 w Bykowinie, bmw, bdw, ss. 36.