Szopka śląska w Bykowinie

przemek

Szopka w Bykowinie 2009

Szopka bożonarodzeniowa w kościele p.w. świętej Barbary w Bykowinie wzbogaciła się o nowe elementy:

- drewaniany młyn wodny z ruchomym kołem (nasiębiernym) napędzanym wodą
- kaskada odprowadzająca wodę z młynu do stawu
- oczko wodne z żywymi rybami
- dzwonnica z aniołem i ruchomym dzwonkiem
- drewniana makieta chałupy robotniczej z XIX w. z regiony górnośląskiego
- ognisko

Całą instalację doskonale uzupełnia kolorowa iluminacja.
Szopka stała się ulubionym miejscem wszystkich dzieci odwiedzających w okresie świątecznym bykowiński kościół.

Relacja fotograficzna:

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

przemek

Szopka w Bykowinie 2010

W Boże Narodzenie 2010 roku szopka bożonarodzeniowa w kościele p.w. świętej Barbary w Bykowinie wzbogaciła się o kolejne nowe elementy:

- drewniany wiatrak z ruchomym śmigłem
- steropianowy mostek nad rzeką imitujący piaskowiec
- drewniana makieta chałupy robotniczej z XIX w. z regiony górnośląskiego
- drewniana kuźnia z piecem kuźniczym
- tło w postaci fotograficznej panoramy okolic Bykowiny (Kochłowice, Bykowina, Wirek i Nowy Bytom - zdjęcia wykonał w 2009 roku Leszek Chrobok w ramach programu fotograficznego [link widoczny dla zalogowanych])

przemek

Zobacz szopkę 2010

- Film na YouTube

[link widoczny dla zalogowanych]

przemek

Tajemnice bykowińskiej betlyjki

Źródło: Miesięcznik "Barbara" luty 2011

Choć okres bożonarodzeniowy dobiegł już końca a z naszych domów znikły świąteczne ozdoby, warto przyjrzeć się bliżej niezwykłej szopce, ustawionej w tym roku w naszym kościele. Wyróżniała się ona na tle innych tego typu przedstawień w naszej okolicy.

Geneza stajenek
Zwyczaj ustawiania bożonarodzeniowych szopek narodził się w epoce średniowiecza. Pomysł wypłynął od samego świętego Franciszka z Asyżu, który w Boże Narodzenie 1223 roku ustawił szopkę w Greccio. Chciał w ten sposób przybliżyć wiernym okoliczności narodzin Jezusa. Idea świątecznych szopek rozprzestrzeniała się po Europie razem z zakonem franciszkanów. Do Polski zwyczaj ten trafił w końcu XIII wieku.

Śląskie betlyjki
Zwyczaj stawiania szopek bożonarodzeniowych szczególnie silnie przyjął się na Górnym Śląsku, gdzie określa się je mianem betlyjek. Przed II wojną światową betlyjka musiała stać w każdym domu. W naszym regionie przyjął się zwyczaj, że wszystkie figurki powinny być luźne, by każdy mógł dowolnie je przestawiać. Szczytem marzeń było posiadanie w domu gipsowych figurek, kupowanych w sklepach. Większość wiernych musiała jednak zadowolić się własnoręcznymi postaciami, wykonanymi z papieru lub szmatek.

Szukając inspiracji
Największa i najsłynniejsza szopka na Górnym Śląsku znajduje się w prezbiterium kościoła p.w. św. Ludwika Króla w Katowicach-Panewnikach. Każdego roku ustawiają ją tam ojcowie franciszkanie, którzy obok kościoła mają swój klasztor. Panewnicka betlyjka jest miejscem obowiązkowych odwiedzin dla wielu śląskich rodzin. Każdego roku autorzy szopki starają się jakoś zmienić układ betlejemskiej sceny. Poza figurami Świętej Rodziny, pastuszków i Trzech Króli betlyjkę uzupełniają makiety domów, rodem z Ziemi Świętej, wiatrak, a nawet płynąca rzeka. Przy stajence palą się ogniska z bibuły, a nad całością rozpościera się gwiaździste niebo. Miejsce na każdym to robi wielkie wrażenie.

Najważniejszy jest pomysł
Jedną z osób, dla których Panewniki są miejscem wyjątkowym, jest Jan Noparlik z Bykowiny. Od kilku lat w każde Boże Narodzenie ustawia w swym domu makiety, w których umieszcza bohaterów wydarzeń z Betlejem. Każdego roku szopka ta ma inny charakter: raz typowej drewnianej szopy, w innym roku groty skalnej, wykonanej w styropianie, a nawet formę budynku dawnej bykowińskiej cegielni. Za każdym razem obowiązkowo pojawia się tło podświetlone kolorowymi lampkami. To takie Panewniki w miniaturce.

Na bykowińskim podwórku
Sentyment do panewnickiej betlyki oraz doświadczenia z konstruowania szopek w domu stały się bodźcem do zajęcia się stajenką w kościele p.w. świętej Barbary w Bykowinie. Noparlik, a z nim panowie Roter, Wilk i Stempin, w ciągu dwóch lat niemal zupełnie zmienili oblicze szopki, przyciągając uwagę wiernych. W bykowiińskiej betlyjce pojawiły się między innymi ruchome elementy, jak choćby drewniany młyn wodny, którego koło porusza woda, wpadająca do stawu, w którym pływają prawdziwe ryby. Nad rzeczką, płynącą do stawu, ustawiono styropianowy most, imitujący popularny w naszej okolicy piaskowiec. W innej części szopki pojawiły się: wiatrak, dwie drewniane chaty, w charakterystycznej dla Górnego Śląska konstrukcji zrębowej, a nawet kuźnia. Największą uwagę dzieci przykuwa dzwonnica, w której stoi anioł, pociągający za sznur z dzwonkiem. Podobnie jak w Panewnikach ustawiono tu nawet ognisko.

W lokalnym klimacie
O osadzeniu bykowińskiej szopki w śląskich realiach decydują nie tylko charakterystyczne zabudowania. W tym roku całą scenę zamknięto szeroką panoramą, która ukazuje najbliższą okolicę. Zdjęcia w 2009 roku wykonał Leszek Chrobok z Piekar Śląskich, fotografujący śląskie kopalnie. Z jego kolekcji wykorzystano kilka zdjęć, wykonanych z wież szybów kopalni „Halemba-Wirek” w Kochłowicach i „Pokój” w Wirku. Na zdjęciach tych można odnaleźć Kochłowice, Bykowinę, Wirek, a nawet Nowy Bytom. Na pierwszym planie tła pojawiły się natomiast rzeka Kochłówka, płynąca między Bykowiną a Kochłowicami, i grodzisko średniowieczne, którego resztki można zobaczyć w pobliżu naszego kościoła. Wszystko to sprawia, że bykowińska stajenka, choć niewielka, zdecydowanie wyróżnia się na tle szopek w okolicznych kościołach.

Jak powstawała bykowińska szopka?
Zasadniczą konstrukcję bykowińskiej stajenki bożonarodzeniowej tworzą stoły i ławy, na których rozłożono imitujące trawę stare dywany oraz szmaty. Całość, by wyglądała bardziej realistycznie, wyłożono mchem, choinkami i sztucznymi kwiatami. Dość skomplikowaną rzeczą było ukrycie licznych kabli i drutów, doprowadzających prąd do lampek i silników. Najtrudniejsze było jednak wykonanie strumyka, z którego woda w żadnym miejscu nie może wyciekać. Dekoracja szopki była ostatnią częścią instalacji. Włączył się w nią sam ksiądz proboszcz Jerzy Nowak, który przyniósł nawet wypchane zwierzęta oraz zakupił sztuczne ptaki. Dzięki tym wszystkim elementom bykowińska betlyjka po każdej mszy świętej przyciągała w tym roku rzesze osób, nie tylko dzieci.

Przemysław Noparlik

W Bykowinie wiedzą jak obchodzić Boże Narodzenie!

W 2006 roku w naszym kościele odbył się wspaniały koncert kolęd i pastorałek, napisanych przez znanego śląskiego kabareciarza, Mariana Makulę (rodem ze Starej Bykowiny). Utwory wówczas nagrane zdobyły wielką popularność nawet na antenie Radia Katowice.

przemek

Szopka w Bykowinie 2011

W kościele p.w. świętej Barbary w Bykowinie została ustawiona niezwykła szopka. Jej autorzy scenę narodzin Chrystusa osadzili w śląskich realiach. W instalacji pojawia się wiele lokalnych akcentów i miejsc znanych z ulic Rudy Śląskiej.

Atrakcje w bykowińskiej szopce:
- niezwykle dokładnie odtworzone makiety familoków z osiedla Kaufhaus w Nowym Bytomiu;
- makiety szybów „Maciej” i „Nowy Wirek” (nadszybia oraz budynki maszyn wyciągowych) zlikwidowanej niedawno kopalni „Nowy Wirek”, zaopatrzone w ruchome miniaturowe koła;
- imitacja chodnika kopalnianego, przed wejściem do którego stoi drewniana rzeźba górnika, który również przyszedł oddać pokłon Jezusowi;
- makiety drewnianych zabudowań, zbudowanych w konstrukcji zrębowej, charakterystycznej dla Górnego Śląska sprzed epoki industrializacji (chałupa, kuźnia);
- drewniany młyn wodny, przez który przepływa woda wpadająca do położonego niżej stawu;
- drewniany wiatrak z ruchomymi skrzydłami;
- drewniana dzwonnica, w której anioł porusza dzwonkiem;
- żywe zwierzęta: kanarki, ryby w stawie;
- postacie w strojach ludowych (rozbarski, górniczy, góralski);
- ognisko.

Całość otacza niezwykłe tło, wykonane ze zdjęć autorstwa Leszka Chroboka, ukazujące panoramę południowych dzielnic Rudy Śląskiej. W panoramie szerokości niemal dwudziestu metrów pojawiają się między innymi:
- zabudowania kilku kopalń Rudy Śląskiej;
- huta „Pokój” w Nowym Bytomiu;
- osiedla mieszkaniowe dzielnic Bykowina, Kochłowice, Wirek, Nowy Bytom;
- drewniana chałupa z XIX w. przeniesiona niedawno z Bykowiny do skansenu w Chorzowie;
- średniowieczny gródek stożkowy z XIII w. w Kochłowicach (stan obecny).

Dokładne poznanie całej betlejki może zająć kilkadziesiąt minut. Autorem koncepcji i wykonawcą wszystkich elementów jest emerytowany górnik kopalni „Nowy Wirek” Jan Noparlik.

Adres: Kościół p.w. św. Barbary, Ruda Śląska – Bykowina, ul. Górnośląska
Możliwość zobaczenia: codziennie w czasie otwarcia kościoła, między godziną 8:00 a 18:00, a także w czasie mszy świętych

przemek

Zobacz szopkę 2011

- [link widoczny dla zalogowanych]
- [link widoczny dla zalogowanych]
- [link widoczny dla zalogowanych]
- [link widoczny dla zalogowanych]
- artykuł w "Wiadomościach Rudzkich"
- [link widoczny dla zalogowanych]